Μονή Σινά: Το διπλωματικό θρίλερ, η μετά Δαμιανό εποχή και οι Ρώσοι στο παρασκήνιο

Με σενάριο πολιτικού και διπλωματικού θρίλερ μοιάζουν όσα εξελίσσονται στο προσκήνιο, κυρίως όμως στο παρασκήνιο της πολύκροτης υπόθεσης της Μονής Αγίας Αικατερίνης Σινά. Η Ελλάδα αγωνιά, καθώς το ιστορικό μοναστήρι είναι ισχυρός -αν και ξεχασμένος- βραχίονας στη soft-power εξωτερική πολιτική δια της επιρροής των ελληνορθόδοξων Πατριαρχείων.

Από την άλλη πλευρά, η Αίγυπτος συνεχίζει να τηρεί στάση πλήρους ουδετερότητας, παρατηρώντας τη διχόνοια μεταξύ των δυο αντίπαλων πλευρών των μοναχών να εξελίσσεται και να δηλητηριάζει τη μοναστική αδελφότητα.

Την ώρα όμως που η Αθήνα προσπαθεί να ανακτήσει έδαφος και να αποσπάσει μια ευνοϊκή πολιτική παρέμβαση από το Κάιρο που θα διασφαλίζει το ιδιοκτησιακό και πνευματικό καθεστώς του μοναστηριού -ακυρώνοντας την απόφαση του τοπικού εφετείου του Σινά- άλλοι διπλωματικοί και εκκλησιαστικοί δρώντες φέρεται να παραμονεύουν στο παρασκήνιο.

Η επόμενη ημέρα μετά τον Δαμιανό

Η πρόσφατη «επανάκτηση» του κτιριακού συγκροτήματος από τους υποστηρικτές και τους οπαδούς του Ηγούμενου, Αρχιεπισκόπου Σιναίου Δαμιανού, είναι μια μικρή εξέλιξη στο τακτικό επίπεδο. Σε στρατηγικό επίπεδο όμως η υπόθεση είναι ιδιαίτερα περίπλοκη, καθώς συμπλέκονται οι γεωπολιτικές ισορροπίες με την ιστορία, τους ιερούς κανόνες και την πολιτική.

Αυτή τη στιγμή η πλευρά του γηραιού -και εν πολλοίς αδύναμου βιολογικά και πνευματικά- Ηγούμενου φαίνεται να έχει το πάνω χέρι στην υπόθεση, παίρνοντας υπό τον έλεγχό της τη Μονή. Ωστόσο, το κρίσιμο ερώτημα που αναζητά απάντηση είναι το τι θα φέρει η επόμενη ημέρα και η μετά Δαμιανό εποχή, τόσο για το μοναστήρι, όσο και για την ελληνική εξωτερική πολιτική.

Ο Ηγούμενος είναι 90 ετών και η υγεία του είναι εύθραυστη. Είναι επομένως μαθηματικά βέβαιο ότι μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα θα υπάρξει διάδοχος του Δαμιανού. Για την Αθήνα η διάδοχη κατάσταση δεν μπορεί παρά να είναι φυσική συνέχεια της ηγουμενίας του Δαμιανού, ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα το πνευματικό έργο της Μονής.

Ερωτήματα υπάρχουν ακόμα για τα κίνητρα των λεγόμενων «στασιαστών», μοναχών που προσπάθησαν να ανατρέψουν τον Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό ζητώντας την παρέμβαση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.

Το σενάριο συγκρότησης μιας νέας αδελφότητας και εγκατάστασης στο μοναστήρι (στα πρότυπα της Μονής Εσφιγμένου) δεν μπορεί να υλοποιηθεί λόγω του κανονισμού της Μονής για το πώς μπορεί κάποιος να γίνει Σιναΐτης. Κάπου εδώ μπαίνει στην εξίσωση ο παράγοντας της κυβέρνησης του Καΐρου

Η Αίγυπτος έχει το πάνω χέρι

Στην υπόθεση του Σινά ο επισπεύδων είναι η Ελλάδα, ενώ η Αίγυπτος βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα ευνοϊκή θέση. Αφενός η απόφαση του τοπικού δικαστηρίου που αφαιρεί από το μοναστήρι την κυριότητα γαιών και κειμηλίων είναι το απόλυτο όπλο στα χέρια της κυβέρνησης του Καΐρου, ώστε να μετατρέψει -με τη σφραγίδα της ανεξάρτητης δικαιοσύνης- το μοναστήρι σε αρχαιολογικό και πολιτιστικό χώρο. Πέραν του νυν ηγούμενου Δαμιανού κανένας μοναχός δεν έχει αιγυπτιακή υπηκοότητα επομένως σε ένα ακραίο σενάριο το Κάιρο θα μπορούσε να μην εκδώσει για κανέναν μοναχό άδεια παραμονής κάτι που θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στη διάλυση της μοναστικής αδελφότητας.

Η Αίγυπτος -σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους- σε κανένα ρεαλιστικό σενάριο δεν θα διακινδύνευε σε αυτή τη δεδομένη χρονική περίοδο να δημιουργήσει κρίση με την Ελλάδα, ιδίως την ώρα που η κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο και τα μέτωπα Λιβύης, Μέσης Ανατολής και Τουρκίας κάνουν τη συνεργασία Ελλάδας και Αιγύπτου αναγκαία.

Το διαίρει και βασίλευε της Μόσχας...

Η Μονή του Σινά έχει ιδιαίτερο καθεστώς αυτονομίας, και οι αρμοδιότητες των διαφόρων Πατριαρχείων αποτελούν αντικείμενο διαφωνιών στην τρέχουσα κρίση. Μπορεί γεωγραφικά να βρίσκεται στην Αίγυπτο, ωστόσο πνευματικά υπάγεται στο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων. Αυτή τη μικρή λεπτομέρεια εκμεταλλεύτηκε η ομάδα των λεγόμενων στασιαστών -μοναχοί που αμφισβητούν την ικανότητα του Ηγούμενου Δαμιανού να ηγηθεί- και ζήτησαν την παρέμβαση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.

...και το παιχνίδι με τα Ιεροσόλυμα

Τυχόν καταλυτική παρέμβαση του Πατριάρχη Θεόφιλου στα ζητήματα του Σινά θα προκαλούσε αντίδραση της Αιγύπτου, μιας και ο εκάστοτε Ιεροσολύμων πρέπει να ισορροπεί μεταξύ Ισραήλ, Παλαιστινιακής Αρχής και Ιορδανίας.

Η εμπλοκή του Πατριαρχείου της Μόσχας είναι πιο έμμεση και συνδέεται με τη γενικότερη προσπάθειά του Κρεμλίνου με μακρύ χέρι το Πατριαρχείο της Μόσχας να υπονομεύσει την ισχύ του Οικουμενικού και των άλλων πρεσβυγενών Πατριαρχείων ώστε να ενισχύσει την επιρροή του στον Ορθόδοξο κόσμο. Το Πατριαρχείο της Μόσχας είναι σε ανοιχτή γραμμή και παρασκηνιακή συνεργασία με τα Ιεροσόλυμα κάτι που προκαλεί ανησυχία σε διπλωματικούς και εκκλησιαστικούς κύκλους.